Đài NHK ngày 21-5 đưa tin, Bộ trưởng Nông nghiệp Taku Eto xác nhận ông đã nộp đơn từ chức vì phát ngôn thiếu trách nhiệm của mình. "Tôi đã đưa ra một phát biểu cực kỳ không phù hợp vào thời điểm người dân đang phải chịu cảnh giá gạo tăng cao", ông Eto nói với các phóng viên sau khi nộp đơn từ chức tại văn phòng thủ tướng.

Ông Eto là người đầu tiên từ chức trong nội các được thành lập vào tháng 10 của Thủ tướng Shigeru Ishiba. Thủ tướng Ishiba được cho là sẽ bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi thay thế ông Eto. Trong tuần này, ông Eto đã vấp phải làn sóng bất bình của cử tri sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin về phát ngôn của ông tại một bữa tiệc gây quỹ chính trị hôm 18-5 rằng ông "chưa bao giờ phải mua gạo" nhờ những món quà từ người ủng hộ. Sau đó, ông này đã lên tiếng xin lỗi và bày tỏ "rất hối hận" về những lời nói của mình. Ông khẳng định mình hoàn toàn hiểu được những khó khăn mà người dân đang phải đối mặt khi giá gạo tăng cao.

Phát ngôn sai lầm của Bộ trưởng Eto được đưa ra đúng vào thời điểm chính phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba đang phải đối mặt với tỷ lệ ủng hộ thấp do chi phí sinh hoạt tăng vọt, vài tuần trước cuộc bầu cử. Sự thất vọng về chi phí sinh hoạt tăng cao ở Nhật Bản đang trở thành mối đe dọa lớn đối với Thủ tướng Ishiba và Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền khi đất nước này đang chuẩn bị cho cuộc bỏ phiếu bầu Thượng viện vào tháng 7. Theo kết quả cuộc thăm dò của hãng thông tấn Nhật Bản Kyodo công bố vào ngày 18-5, tỷ lệ tín nhiệm đối với nội các của Thủ tướng Ishiba đã giảm xuống còn 27,4%, mức thấp kỷ lục. Cứ 9 hộ được khảo sát thì có 1 hộ cho rằng những nỗ lực của chính phủ nhằm kiềm chế giá gạo là không đủ. Năm ngoái, đảng LDP đã phải chịu thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử hạ viện, nhưng ông Ishiba vẫn nắm giữ quyền lực bằng cách tìm kiếm sự ủng hộ từ liên minh các đảng nhỏ. Giới chuyên gia dự báo thất bại tiếp theo trong cuộc bầu cử sắp tới có thể đe dọa đến quyền cai trị liên minh của ông và làm dấy lên những lời kêu gọi về một nhà lãnh đạo mới.

Bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm hạ giá gạo, giá bán lẻ ngũ cốc chủ yếu của Nhật Bản hiện tăng gấp đôi so với một năm trước sau khi nắng nóng khắc nghiệt ảnh hưởng đến mùa màng và do nhu cầu du lịch tăng cao. Giá gạo tại Nhật Bản đã tăng liên tục hơn 10 tuần, gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, khiến người dân buộc phải cắt giảm tiêu thụ hoặc tìm lựa chọn thay thế. Giá bán lẻ gạo trung bình ở Nhật Bản hiện đã vượt 4.200 Yen (tương đương khoảng 29,5 USD) cho mỗi túi 5 kg. Đây là mức giá được nhiều người dân đánh giá là "không thể chịu đựng được", nhất là khi nó đã tăng gấp đôi so với năm ngoái. Nhiều người Nhật cho biết họ đang ăn ít gạo hơn, hoặc không thể duy trì thói quen ăn gạo hàng ngày như trước.

Đầu năm nay, Nhật Bản đã thực hiện bước đi hiếm hoi là đưa hàng trăm nghìn tấn gạo từ kho dự trữ khẩn cấp quốc gia ra đấu giá, nhằm mục đích hạ giá gạo trong nước. Nhiều cuộc đấu giá đã được lên lịch cho đến tháng 7, với hàng trăm nghìn tấn gạo được bán ra. Quốc gia rất tự hào về gạo sản xuất trong nước này cũng đã tăng cường nhập khẩu gạo từ nước ngoài, chủ yếu là từ Mỹ. Vào tháng 4, Nhật Bản cũng đã nhập khẩu gạo Hàn Quốc lần đầu tiên kể từ năm 1999.

Nhiệm vụ giải quyết cuộc khủng hoảng gạo hiện đang đặt trên vai của ông Shinjiro Koizumi, cựu Bộ trưởng Môi trường và là con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi. "Tôi đã chỉ thị cho ông Koizumi nỗ lực hết sức để cung cấp gạo cho người tiêu dùng với mức giá ổn định, đặc biệt là trong bối cảnh giá gạo hiện đang ở mức cao", Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh.

AN BÌNH